Column Beurskens: Burnout en schuldgevoelens

(column eerder gepubliceerd in het tijdschrift Inspiratie)

Burnout en schuldgevoelens

Wim Beurskens

Had ik maar een gebroken been waarmee ik nooit meer aan het lopen kwam, maar dit is zo ongrijpbaar zegt Peter, die in de WAO dreigt te komen met een burnout op zijn negenenveertigste. Hij heeft altijd hard gewerkt en ‘s avonds waren daar nog de verenigingen. Burnout treft vaak niet de slechtsten in onze maatschappij, maar hun zit de wind tegenwoordig niet mee. Wij hebben in ons land één miljoen WAO-er’s. Er leeft het gevoel dat dit niet allemaal echt kan zijn. Dan worden zeker diegenen die iets psychisch hebben met argusogen bekeken.
En dat is nog niet het ergste. De patiënten zélf kijken ook kritisch naar zichzelf. Juist de burnout mensen hebben iets speciaals met de prestatiemoraal. Zij geloven er zelf in en zijn vaak kritiekloos in haar opgegaan. Burnout treft vaak mensen die met publiek te doen hebben, zoals leraren en politiemensen. Dat stelt steeds hogere eisen en mondigheid is soms verworden tot een grote mond. Bedrijven draaien vaak onder het juk van een moordende concurrentie. De echte burnouter is met al deze eisen langdurig meegegaan, omdat hij er in zijn hart zelf ook in geloofde. En het stille moment waarin hij zich af kon vragen waar hij mee bezig was heeft ontbroken. Nu hij dan niets meer presteert in de ogen van die samenleving, is hij ook in zijn eigen ogen niets meer.

Een vlam gaat uit bij gebrek aan brandstof. De brandstof moet van elders komen. Brandstof zoeken is even wezenlijk als branden. Je hoeft je er dus niet schuldig over te voelen. Het was wel verstandig geweest eerder maat te houden, maar daar is de maatschappij ook debet aan. De sfeer is er helemaal niet naar maat te houden in werk. Hoe meer hoe beter. Nergens schijnt er trouwens zo hard te worden gewerkt als in Nederland.

Benedictus zei al ora et labora, bid en werk. Dat is niet alleen een voorschrift, goed voor monniken. Het is ook gewoon een kwestie van psychohygiëne. Nadenken over waar je mee bezig bent, onthaasten, mediteren, zijn moderne verwoordingen van dat oude adagium. Zeker, iemand die wat kan in onze maatschappij is nooit klaar. Er ligt altijd werk voor drie dagen per dag. Overal is nood. Moeder Teresa van Calcutta zal in haar zaligverklaringsproces verdedigd moeten worden tegen de kritiek dat haar zusters een paar keer per dag de boel de boel lieten en wegstoven naar de kapel, terwijl de mensen uit de goot hun hulp hard nodig hadden. Teresa begreep dat niemand dit zware werk vol kon houden zonder ook geestelijk op adem te komen. Trouwens, goede werken hebben geen enkele waarde als ze niet zijn geïnspireerd.

Burnout is méér dan een waarschuwing. Natuurlijk is aan een goeie burnout soms een hartinfarct uitgespaard, maar dat is niet het voornaamste. De mensen zijn met een positieve periode in hun leven bezig.. Daarom moeten zij worden beschermd tegen hun eigen schuldgevoelens. Er is geen reden voor. Iedereen heeft recht op adem en het is nooit te laat voor een inhaalslag. Ze zijn gewoon wat inspiratie achter. Ze moeten zich tijd gunnen en hebben daar ook recht op. Peter heb ik de tip gegeven iconen te gaan schilderen.