Druk op enter om de resultaten te tonen of ESC om te annuleren.

Column Beurskens: Lijnen en vasten

Eén van mijn vele dikke patiënten huppelt weer eens mijn spreekkamer binnen. Ik heb gehoord dat er nieuwe vermageringspillen zijn! Zij is van het -wat één van mijn opleiders altijd oneerbiedig noemde- theemutsmodel. Elk half jaar komt ze met nieuwe ideeën om af te vallen, want elk half jaar is er wel wat nieuws op de markt. Het lukt nooit. Ik bromde haar mijn steevaste antwoord toe als ze nièt helpen is het bedrog en als ze wèl helpen is het vergif. Aan de dikken is goud te verdienen, maar je moet wel steeds iets nieuws bedenken.

Niet iedereen kan er iets aan doen dat hij dik is. Soms zit het ook in de genen. Bovendien is het niet bij alle mensen ongezond. Andere factoren, zoals stress, zijn vaak belangrijker bij het ontstaan van de welvaartsziekte. Vervetting van de bloedvaten is omkeerbaar, als een passend dieet wordt gevolgd. Toch is vetzucht niet goed en afvallen helpt dus wèl tegen menige ziekte.

Wij doen aan de lijn, omdat we gezond en mooi willen zijn, niet omdat we goed willen zijn. Ons gewicht heeft niets met het geestelijk leven te maken. Er is voor ons een groot verschil tussen vasten en lijnen, terwijl we dan toch feitelijk hetzelfde doen. Lijnen is voor de lichamelijke gezondheid en vasten is voor de geestelijke gezondheid. Mijn dikke patiënte vast nooit en lijnt altijd.

Vasten speelt in alle religieuze tradities een onmisbare rol. Het verschil tussen vasten en lijnen is echter niet altijd zo scherp getrokken. In onze tijd maken wij een streng onderscheid tussen het technisch functioneren van het lijf en het geestelijk leven. Het wordt het ziel-lichaamdualisme genoemd. Hoewel dit terug te voeren is op de Grieken, stuurt het juist in onze materialistische tijd al ons denken en doen. In de Middeleeuwen was dat niet zo en in andere religies is dat nóg niet zo, zoals in de Islam en bij de Joden. Dat kan de reden zijn dat in het Christendom de vasten in verval raakt, terwijl in de Islam de Ramadan zeer wordt gevierd. Om vasten toch een plaats te geven verbinden wij het met offeren. Wij doen onszelf lijden aan om te boeten of om een aflaat te verdienen. Dat zijn dan deugden die via een geestelijke omweg weer goed zijn voor het zielenleven. Maar dat alles maakt vasten er niet populairder op.

Dat vasten direct wezenlijk zou zijn voor de spiritualiteit komt niet bij ons op. Als je teveel eet, gaat het met je lijf én met je geest niet goed. Dat vinden wij raar en onbegrijpelijk. Het onderscheid tussen lijnen en vasten is echter typisch iets voor de Westerse wereld. Ons onophoudelijk bezig zijn met het gewicht zou dus wel eens diepere gronden kunnen hebben dan een modegril of gezondheidsideaal.

Toch is niet alles verloren als niets helpt. Als de heilige Thomas van Aquino, kerkleraar en bekend als de doctor angelicus -de engelachtige doctor, aanzat aan het banket bij de koning van Frankrijk, moesten ze een halve cirkel uit de tafel zagen, want hij was zo dik dat hij anders niet bij het eten kon.