Column: Paus Franciscus

In een eerdere tekst over de historische gebeurtenissen rond het aftreden van  de vorige paus en de keuze van de nieuwe heb ik gezegd dat een paus niet zo geweldig belangrijk is. Het brandpunt van de kerk ligt in de parochie en dan nog vooral in de heilige mis. Niettemin vind ik dat we de laatste, zeg vijftig, jaar – de tijd dat ik ze bewust meemaak-  veel geluk hebben gehad met de pausen. Dat ligt voor het grootste deel aan het adagium van Plato waar de kerk zich strikt aan houdt: alleen diegene is geschikt voor een openbaar ambt die er al tegenspartelend aan de haren bijgesleept moet worden. Zo iemand wordt in het conclaaf dan uitgezocht door de Heilige Geest. Kardinaal Ratzinger schijnt het gevoel gehad te hebben dat de guillotine omlaag kwam suizen toen hij het zag aankomen. Dit betekent dus ook dat in een democratie zelden mensen boven komen drijven die ook maar bij benadering geschikt zijn. De besten zijn nog zij die zogenaamd toevallig in een hoge positie zijn beland, zoals bijvoorbeeld onze Nederlandse monarchen.

Paus Franciscus past mooi in de rij en ik val van de ene verbazing in de andere. Hoe hebben ze het voor elkaar gekregen … denk ik bij mezelf. Hij zegt zo’n mooie dingen. Ik heb zijn toespraken bijgehouden. De man heeft zijn ogen open voor het lijden van de wereld. Hij heeft het Boeddhistische karuna, compassie, mede-lijden beoefend. En daarmee is het dus de vreugde van Pasen door alles heen. Als hij van zijn tekst afwijkt gaat het steeds over liefde en schoonheid en geluk. Hij krijgt dan een bepaalde glimlach over zich heen alsof hij ze zelf stante pede ervaart, die liefde en schoonheid. En zijn eigen beperktheid smelt weg in de barmhartigheid Gods. Giudica amandoci … zelfs als God ons een keer moet oordelen doet hij dat beminnend.

Geef niet toe aan het pessimisme, aan de ontmoediging, aan die bitterheid, die de duivel ons iedere dag aanbiedt. Daarmee zegt de paus ook dat het zonde is te blijven verwijlen bij het cynisme waar onze maatschappij genoeg aanleiding toe geeft. Het kan wel waar zijn, maar het is toch zonde. Wij mogen niet blijven hangen op een analyse, hoe reëel die verder ook moge zijn. De grote dingen die Jezus in ons leven heeft gebracht kunnen overal tegenop.  Daarom vermijd ik op deze bladzijden ook politieke analyses. Ze zijn overbodig. Want de duivel moet je niet beschrijven, je moet hem wegjagen. Het enige wat helpt is hoop en liefde en daar kun je ook zonder analyse aan beginnen.

Als de paus tot slot van het angelus zegt … smakelijk eten en een goedendag verder … krijg je echt zin om er wat van te maken. Er is geen zwartheid in het bestaan die opgewassen is tegen de schoonheid van Jezus. En tegen de jeugd zegt hij … blijf dromen over grote dingen. Geef je over aan de vreugde en de liefde die boven de tijd uitstijgt. Het woord “bellezza” schoonheid valt dus geregeld en niet alleen bij de bellissime fiore delle Paese Bassi, de prachtige bloemen uit Nederland, maar juist ook in het aangezicht van het lijden. Deze paus gelooft dat wij Jezus in al zijn schoonheid en liefde met een vingerknip in ons leven binnen kunnen roepen.  We hebben dus een echte paaspaus.