Een intellectueel in de kerk
Laatst had ik een intellectueel op bezoek die erover klaagde dat een pastoor hem niet had geïnspireerd. Hij gaat gewoonlijk niet naar de kerk. En nu had hij zijn goede wil eens getoond en dan dit. Van zoiets vallen me de schoenen uit. Het deed me denken aan een ander ogenblik bij onze pastoor in de tuin. Iemand stond bij me op het bruggetje over de Swalm, het riviertje waarnaar ons dorp is genoemd. Hij zei … de kerk hier heeft toch wel grote problemen …
Hij doelde op het tanende kerkbezoek, dat nog meer door de bodem is gezakt dan ik ooit voor mogelijk had gehouden. Ik zei … ik denk dat Swalmen een veel groter probleem heeft dan de kerk. Dan is de discussie gesloten. Ik kan wel argumenteren tot ik een ons weeg over wat voor ellende ik dagelijks allemaal zie in mijn werk als huisarts, het zal niet helpen. Aan ieder verkeerslicht een psycholoog, dat is nog te weinig. 1800 zelfmoorden per jaar. It just doesn’t ring a bell.
Ik ben namelijk ongeneeslijk katholiek. Je gaat toch niet voor de pastoor naar de kerk, je gaat toch voor de ontmoeting met Jezus. Soms probeer ik de mis te volgen zonder dat ik een woord meekrijg om nog beter tot me te laten doordringen wat er feitelijk gebeurt. Dan staar ik maar wat naar het reliëf van het offer van Isaac waar ik dicht bij zit als misdienaar en denk over wat Søren Kierkegaard erover heeft geschreven. Daarmee wil ik overigens niets zeggen over onze pastoor want hij preekt fantastisch.
Vanmorgen was ik nog in de mis in het Russicum in Rome. Dat is een benedictijner klooster tegenover de Santa Maria Maggiore, de grote Mariakerk. Vanaf de twintiger jaren van de vorige eeuw hebben enkele kloosters in de wereld van de paus toestemming om de orthodoxe ritus te volgen. Vandaag was ik ook niet geïnspireerd door de priester want mijn Russisch is gebrekkig en mijn Italiaans niet echt goed genoeg om een preek te volgen. Toch was de belevenis van die mis niet anders dan die van een mis waarvan ik ieder woord versta. De orthodoxe ritus heeft juist heel veel eerbied voor het mysterie.
Het gaat om de ontmoeting met Jezus, de letterlijke ontmoeting. De mis is niets minder dan het Laatste Avondmaal. Er is geen verschil. En je mag zelf kiezen welke apostel je wil zijn. Tijd en ruimte zijn opgeheven, zonder een spoor van reenactment. De mis heeft overal dezelfde waarde, of ze nou opgedragen wordt in de Sint Pieter, in een rieten kerkje op de rietvelden die drijven op het Titicacameer, waar je op de knieën naar binnen moet, zo klein zijn ze, of bij ons in Swalmen. En de mis is het hoogste wat de kerk te bieden heeft en ze is gewoonlijk naast de deur te vinden. Het hoogste wat de kerk te bieden heeft is natuurlijk een understatement. De mis is het hoogste wat er is. Wat heeft dat met de pastoor te maken? Of die inspirerend is of niet? Ik wind me op.
De pastoor heeft laatst weer nieuwe lezers erbij gekregen, twee dames die heel mooi voorlezen. En hij roept ze op uit de kerk. Dat schept een band met het volk. Verder zijn er twee jonge misdienaars, dus de grotere acolieten, waarvan ik er één ben, hebben dan niet veel te doen. Wij zijn er voor de geestverrukking … zeg ik dan tegen de andere acoliet.
Thomas à Kempis zegt het zó … my soul longs to receive Your Body; my heart yearns to be united to You. Give me Yourself and it is enough; nothing but You can satisfy me. Without You I cannot exist, without your visits I cannot live. Therefore I must often approach You, and receive You as the medicine of salvation, lest if I be deprived of this heavenly food, I faint by the way … Imitatio Christi IV,3 … en … for this most high and venerable Sacrament is the health of soul and body, the cure of every spiritual malady … idem IV,4.
Wat moet je nu met iemand die niet geïnspireerd is door de pastoor? Hoop houden, maar het moet wél van ver komen. Toch heb ik die, voor Swalmen en voor die intellectueel. Want hoop kan altijd, zo zegt Charles Péguy. God snapt wél het geloof en zeker ook de liefde, maar de hoop … nee, daar staat Hij zélf van te kijken …
Maar de hoop, zegt God,
Daar sta ik zelf van te kijken.
Dat is verbazingwekkend.
Dat die arme kinderen zien, hoe alles loopt,
En dat ze geloven, dat het morgen beter gaat.
Dat is verbazingwekkend.
Ja, dat is wel het mooiste wonder van mijn genade.
Daar heb ik zelf niet van terug.
Wim Beurskens
Reacties
Laat een reactie achter