Toespraak Passiespelen 2017

Traditioneel komen de medewerkers van de Passiespelen elke Witte Donderdag bij elkaar in Tegelen. De toespraak van voorzitter Wim Beurskens op 13 april 2017.

Er zijn tekenen in onze maatschappij die er duidelijk op wijzen dat het verhaal van Jezus meer actueel is dan ooit. Je hoort overal om je heen dat we in een onzekere en angstige tijd leven. De religieuze en antireligieuze kreten vliegen je om de oren. Oorlogstaal op de televisie is dagelijkse kost. Vijandigheid onder mensen wordt gestimuleerd door de roep om vrijheid van meningsuiting. Maar als menige vrije mening werkelijkheid zou worden dan hebben we binnenkort crisis om het woord oorlog maar nog niet gebruiken. Soms lijkt het allemaal ver van mijn bed, maar bijvoorbeeld honderdduizenden kinderen onder de armoedegrens in Nederland is dat echt niet.

Kunnen wij met onze westerse rede, met onze waarden en normen ideeën, met onze instituties en regels, hier weerstand aan bieden of het zelfs ten positieve laten keren? Met alles wat er ons in de media op de TV wordt voorgesteld uit de trukendoos van het verstand? Ik denk het niet.

Naar mijn mening kunnen we alleen tot een goede wending komen met het verhaal van Jezus. Dit is het enige effectieve wapen. Dat heeft voldoende kracht om ons te doen uitstijgen boven al die tegenstelling en vijandschap.

Dat hebben we al met groot inhoudelijk succes uitgedragen in 2015, maar in de media is onze inspanning slechts een piepstemmetje gebleven. Het goede blijft grotendeels weg uit het publieke domein. Dat merken we iedere dag.

Het verhaal van Jezus is nergens tegen. Het mengt zich nergens in, maar de kracht ervan is door de millennia heen nooit verflauwd. Die is onweerstaanbaar gebleven. Ik denk dat dit verhaal ook de enige oplossing is voor de tijd waarin we nu leven. In zekere zin ben ik het eens met de cultuurpessimisten. We hebben een veel groter probleem dan we zelf beseffen. Maar er is wél een oplossing die de cultuurpessimisten niet zien, het verhaal van Jezus. Dat geeft ons hoop ondanks dat het verstand ons de feiten voorhoudt die de hoop de bodem in lijken te slaan.

Jezus is ook de verbindende kracht tussen godsdiensten. Bij de oosterse wijzen, de hindoe en de volgeling van de Boeddha is Jezus één van de allergrootsten. In de Koran wordt hij meer dan veertig keer genoemd als één van de grootste profeten, de aartsvaders gelijk. En voor het geval je zou denken dat de schrijver van de Koran misschien niet precies wist wat Jezus gezegd heeft, ook de evangelies worden enkele malen letterlijk genoemd als de bron van de waarheid.

Dit alles staat in schril contrast met wat er op het ogenblik in de wereld gebeurt en met wat er in de media tot ons komt. Er lijkt geen lichtpunt te zijn maar dat is er toch, het verhaal dat wij in de Doolhof uitbeelden. Voor veel mensen is dat in onze tijd de enige inspiratie die hout snijdt en hoop geeft.

Ik moet dan denken aan pater Frans van der Lugt uit Homs. Die is daar ook niet gebleven om te strijden in een conflict, ruzie te maken met moslims. Hij is daar gebleven om te getuigen van zijn levenslange affaire met Jezus. En dat was daar gericht tegen niemand. Ook niet tegen Moslims.

Dus we zijn op onze eigen manier met iets geweldig bezig, actueler dan ooit. Dat moeten we ons de komende jaren voor ogen houden. Het is een getuigenis wat we doen. Ik heb de passiespelen geschiedkundig wel eens proberen in te delen in fasen. In de Middeleeuwen was dat de catechese. De mensen leerden in die spelen waar het geloof over ging, want het Latijn van de kerk konden ze niet verstaan. Later hadden de passiespelen een politiek doel en toen ze hier in Tegelen begonnen waren zij een loot aan de rijke, roomse boom. In de laatste decennia werden zij weer catechetisch, het vertellen van het verhaal aan mensen die het niet meer kennen, zoals in de Middeleeuwen. Nu komen we in een fase van getuigenis, Jezus als het enige verhaal dat vrede kan brengen en liefde tussen de mensen. Ik wil de hoop uitspreken dat ons dat lukt in 2020.